Czy Konfucjusz miał rację mówiąc: „Wybierz pracę, którą kochasz, i nie przepracujesz ani jednego dnia więcej w Twoim życiu”? Znaczenie samopoznania przy wyborze ścieżki edukacyjno-zawodowej

Scenariusz lekcji został przygotowany przez ekspertów Instytutu Badań Edukacyjnych w ramach projektu „Wsparcie rozwoju ZSK w szczególności na poziomie regionalnym poprzez wdrażanie rozwiązań i inicjatyw skierowanych do użytkowników końcowych systemu – ZSK 4”. W pracy nad nim uwzględniono wnioski z pilotażowych lekcji, z udziałem dzieci i młodzieży.

Scenariusz może być wykorzystywany przez nauczycieli jako materiał pomocniczy, podpowiadający, w jaki sposób można rozmawiać z dziećmi na temat planowania rozwoju swoich umiejętności zgodnie z ideą uczenia się przez całe życie.

Cel ogólny lekcji:

Uczeń:

• rozpoznaje swoje zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe).

Cele szczegółowe / efekty uczenia się:

Uczeń:

• w obszarze Świat zawodów i rynek pracy charakteryzuje wybrane zawody;
• w obszarze Rynek edukacyjny określa znaczenie uczenia się przez całe życie;
• w obszarze Planowanie własnego rozwoju określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów.

Adresaci:

szkoła podstawowa – uczniowie klasy VII–VIII

Liczba godzin lekcyjnych na realizację tematu:

ok. 45 minut

Metody pracy:

• ćwiczenie grupowe,
• praktyczne działanie,
• autorefleksja,
• mini-wykład.

Formy pracy:

indywidualna, grupowa

Środki dydaktyczne:

• ćwiczenie (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) – na każdy stolik jedna kartka do pracy w parach + ponumerowana lista efektów uczenia się na flipcharcie;
• film „Kompetencje społeczne”;
• rysunek obrazujący pojęcie „kompetencje społeczne”;
• plakat z hasłami i ich opisem do ćwiczenia „Osobowość a zawód”;
• kartki z hasłami i ich opisem do ćwiczenia „Osobowość a zawód”;
• tabele do ćwiczenia „Osobowość a zawód” rozrysowane na kartkach flipchartowych;
• taśma dwustronna;
• kartki post-it;
• ołówek/długopis do narysowania awatarów;

Osoba prowadząca wita uczestników i przedstawia cel lekcji, mówiąc:

„Zaproszę Was do refleksji na temat Waszych indywidualnych zasobów i potencjału, co może Wam pomóc w lepszym/bardziej świadomym wyborze ścieżki edukacyjno-zawodowej”.

Ćwiczenie na przyporządkowanie efektów uczenia się z zakresu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych

Osoba prowadząca mówi:

„Za chwilę będziecie pracowali w grupach. Każda grupa otrzyma kartę z trzema kolumnami: wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne”.

(Załącznik 1: „Ćwiczenie na przyporządkowanie efektów uczenia się z zakresu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych”)

„Na flipcharcie zostały wypisane efekty uczenia się. Przyporządkujcie je do poszczególnych kolumn, wstawiając numer danego efektu. Przedyskutujcie w grupie i wspólnie zdecydujcie, do której kolumny powinny trafić poszczególne efekty”.

1. Podaje wzór na obliczanie pola rombu.
2. Wykonuje przewrót w przód.
3. Omawia przebieg procesu fotosyntezy.
4. Montuje okna dachowe.
5. Współpracuje z innymi osobami w zespole.
6. Piecze rozmaite ciasta.
7. Radzi sobie z trudnymi sytuacjami, konfliktami.
8. Wymienia określniki czasu Past Simple.
9. Dokonuje okresowej konserwacji roweru.
10. Stosuje się do przyjętych norm i zasad postępowania.
11. Komunikuje się w sposób zrozumiały dla innych.

Uczniowie przyporządkowują efekty uczenia się, a osoba prowadząca wpisuje numerki do tabeli zgodnie z ich wskazaniami. Następnie omawia/komentuje przykłady budzące wątpliwości i podsumowuje:

„Wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne zdobywamy przy różnych okazjach i w różnych miejscach (szkoła, internet, od innych, samemu, własne pasje itp.). W szkole duży akcent kładzie się na zdobywanie wiedzy. Chcę dzisiaj zwrócić Waszą uwagę na kompetencje społeczne”.

Oglądanie filmu

(Załącznik 2: „Kompetencje społeczne”)

Osoba prowadząca zaprasza do obejrzenia filmu:

„Za chwilę obejrzycie krótki film. Podczas projekcji wyszukajcie, proszę, odpowiedzi na pytania zapisane na flipcharcie:

• Do czego jest gotowa osoba, która ma wysokie kompetencje społeczne?
• Co kompetencje społeczne ułatwiają/umożliwiają w życiu?
• W jakich zawodach są potrzebne kompetencje społeczne?”.

Następnie osoba prowadząca wyświetla film i omawia go według powyższych pytań. W podsumowaniu odsłania rysunki prezentujące fazy rozwoju motyla.

(Załącznik 3: „Stadia rozwoju motyla”).

Komentuje kolejne etapy, odnosząc się do nabywania umiejętności społecznych i możliwości uczenia się na przykładzie faz rozwoju motyla: od jaja, poprzez larwę czyli gąsienicę, nieruchomą poczwarkę, aż po dorosłego osobnika (początkowo uczymy się poprzez obserwację, następnie stopniowo włączamy się w działanie, naśladujemy bliskich nam dorosłych i kształtujemy własne umiejętności społeczne, uczestnicząc w różnych sytuacjach, angażując się i wchodząc w interakcje).

Następnie osoba prowadząca prezentuje definicję kompetencji społecznych:

„Kompetencje społeczne to rozwinięta w toku uczenia się zdolność do kształtowania własnego rozwoju oraz autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym, z uwzględnieniem etycznego kontekstu własnego postępowania”.

Określenia o podobnym znaczeniu:

• postawa,
• dojrzałość (społeczna),
• umiejętność adekwatnego zachowania się.

Ćwiczenie „Osobowość a zawód”

Osoba prowadząca odsłania plakat z hasłami i ich opisem.

(Załącznik 4: „Osobowość a zawód”)

• innowacyjność (charakteryzuje osoby, które mają zmysł do projektowania, wprowadzania nowości, wdrażania nowoczesnych produktów);
• koordynowanie (charakteryzuje osoby, które dobrze czują się w zarządzaniu ludźmi, tworzeniu planów działania, nadzorowaniu działania, kontrolowaniu wyników);
• współpraca (charakteryzuje osoby, które lubią i potrafią kontaktować się z ludźmi, budować relacje, aktywnie słuchać, jasno komunikować się z innymi);
• nauka (charakteryzuje osoby, które wykazują zainteresowanie badaniami, nauką, analizowaniem danych, eksperymentami, lubią teoretyzować, cechuje je ciekawość);
• przedsiębiorczość (charakteryzuje osoby, które lubią działać w zmiennych warunkach, negocjować, podejmować szybkie decyzje, ryzykować);
• rozwój (charakteryzuje osoby, które mają predyspozycje do przekazywania wiedzy, wspierania innych w rozwoju, poszukiwania nowych źródeł wiedzy);
• twórczość (charakteryzuje osoby zainteresowane działalnością artystyczną, projektowaniem, działaniami kreatywnymi, sztuką);
• bezpieczeństwo (charakteryzuje osoby, które mają predyspozycje do zapewniania innym poczucia bezpieczeństwa, przestrzegania procedur, raportowania, działania prewencyjnego służącego zapobieganiu zagrożeniom).

Uczniowie rozpoczynają pracę w grupach:

każda grupa losuje dwa zaprezentowane wyżej pojęcia i dostaje na stolik kartę flipchartową z poniższą tabelą.

Zadaniem uczniów jest wskazanie w pierwszej kolumnie kilku przykładowych zawodów/kwalifikacji, w których wykonywaniu istotna jest dana predyspozycja (innowacyjność, koordynowanie, współpraca, nauka, przedsiębiorczość, rozwój, twórczość, bezpieczeństwo). W drugiej kolumnie uczniowie wpisują te cechy osobowości, które są pożądane u osoby wykonującej dany zawód.

W podsumowaniu osoba prowadząca zaprasza każdą grupę do ekspozycji plakatów/flipchartów.

 

Klasowe mapowanie – gdzie siebie umieścisz? W jakim „worku” predyspozycji?

Osoba prowadząca podsumowuje:

„Na otrzymanej kartce post-it narysuj swojego awatara i przyklej go do tej predyspozycji na flipcharcie, do której jest Ci najbliżej, którą identyfikujesz u siebie”.

Uczniowie spacerują, przeglądają flipcharty i umieszczają awatary.

Osoba prowadząca odsłania plakat:
wiedza + umiejętności + kompetencje społeczne = efekty uczenia się

Następnie mówi:

„Efekty uczenia się są użyteczne zarówno w życiu osobistym, jak i w pracy zawodowej. Każda kwalifikacja jest zbiorem określonych efektów uczenia się”.